Sinopsis Yazmak

Sinopsis ve Senaryo yazımından İnce Ayrıntılar

Amaçlar ve Amaçlara Yönlendiren Koşullar

Amaç, kişinin ulaşmak, başarmak, elde etmek istediğidir. Kişilerin ne istediklerinin belli olmasıyla bu isteğe ulaşmak için başlayan mücadele,  doruk noktadan sonra olumlu ya da olumsuz bir sona ulaşır.

Amaçlar açısından özellikle dikkat edilmesi gerekenler:

       a. Aynı film kişisine birbirinden farklı birden fazla amaç yüklenebilir. Yani kişi, hem bir suçluyu yakalamak, hem de sevgilisiyle arasındaki  problemleri  de çözüme kavuşturmak istiyor olabilir. Bu istekler öyküde aynı anda başlatılabileceği gibi, iki
amaçtan birinin diğerinden daha önce ya da daha sonra başlatılması da mümkündür Fakat her iki amaçla ilgili bir doruk nokta mutlaka bulunmalı ve amaçlar, film öyküsü tamamlandığında  iyi ya da kötü bir sonuca ulaştırılmış olmalıdır.

       b. İlk amaca ulaşmak için yapılan mücadele sırasında, ilk amaçtan vazgeçmeden ikinci bir amaç oluşabilir. Örneğin Gladyatör filminde Maximus'un amacı Commodus'u öldürerek intikamını almaktır. (Başlangıçta, Maximus'un roma yönetiminin senatörlerin eline geçmesi gibi bir amacı yoktur, Lucilla'nın teklifini de bu sebeple red eder).   Bu amacına ulaşmak için mücadele ederken ve bu amaçtan sonuna dek hiç vazgeçmeden, Roma'nın yönetiminin senatoya bırakılması için de mücadele edecektir. Filmin sonunda aynı doruk noktada  Commodus'la arenada karşılaşmasından sonra, her iki amacına  ölümü pahasına da olsa ulaşmış olacaktır.

       c. Amaca ulaşmak için yapılan mücadeleler sonucunda, amaçtan vazgeçilebilir. Örneğin, Vücut Dili filminde, Howard film boyunca eşcinsel olmadığına çevresini ve hatta kendisini ikna etmek için mücadele eder yani eylemleri hep bunu başarmak içindir. Fakat mücadele kendi isteği ile olumsuz sonuçlanır, böyle bir macalaşmaktanvazgeçerek,  çevresine eşcinsel olduğunu itiraf eder.

      d. Kişileri amaçlarına yönlendiren sebepler-koşullar-durumlar vardır. Er Ryan'ı Kurtarmak filminde, Yüzbaşı Miller ve adamları Er Ryan'ı savaş ortamında bulup evine geri götürmek için mücadele ederler. Bu amaca yönelmelerine sebep olan durum, Genel Kurmay Başkanlığı'nın emridir. Kuzuların Sessizliği filminde, Starling'in amacı, Buffola Bill adlı katili yakalamak için Hannibal'ın konuşmasını sağlamaktır. Bu amaca yönelmesini sağlayan sebep, FBI İnsan İlişkileri Başkanı Lecter'ın kendisini görevlendirmesidir.

Karşıt  Karakter- Güç

Karşıt güç, ana karakterin çatışma içine girdiği güçtür. Kişi: doğa koşulları, soyut bir kavram veya kendi kendisiyle çatışma içine girebilir. Karşıt gücün mutlaka bir kişi olması gerekmez.  Soyut bir kavram ya da bir hayvan olabilir.  Çocuk haydutla, polis suçluyla, yolcular teröristlerle, kasaba halkı katil köpekbalığıyla, kişi şeytanla karşı karşıya kalabilir. Gladyatör filminde, Maximus, Commodus'a, Erin Brokovich filminde Erin, kasabanın suyuna kanserojen madde karışmasına neden olan şirketle karşı karşıyadır. Karşıt güçler, birbirine zıt amaçlar yüklenir. Birinin amacına ulaşması, diğerinin amacına ulaşmaması anlamına geliyorsa  bu kişiler birbirlerine karşıdır. Amaçları da  birbirine zıttır.

Engeller

Film öyküsünde,  hem ulaşılacak hedefler-amaçlar   hem de bu amaçlara ulaşmayı geciktirecek engeller yer alır. Çünkü,  kişilerin  amaçlarına hemen ulaşabilecek güçlü bir konumda olmaları filmin çatışma ve engellerle devam edememesi anlamına gelir. Drama ise, çatışma ve engellerden oluşan olaylar dizisi sunmayı gerektirir. Karşıt güç, amaca ulaşmayı engelleyici konumda tutulmalıdır. Engelleri aşmak için verilen mücadele filmin doruk noktasına dek sürer. Doruk noktadan  sonra çatışma, ana  karakterin amacı doğrultusunda çözülür ya da çözülmez.


Dönüm Noktaları

Amaçlaına ulaşmaları için, film kişilerine sağlanan olanaklardır. Arabulucu filminde  ilk dönüm noktası masum olduğunu ispatlamak isteyen karakterin bazı kişleri rehin alması, ikinci dönüm noktası rehin aldıklarından birisinin 'Aradığın deliller bilgisayarda kayıtlı'
demesidir.  Dönüm noktaları, olayların gidişini yönlendirir. Film kişilerine amaçlarına ulaşmaları için  sunulan bir çare olarak görülebilir. Kişi, bunu değerlendirebilir ya da değerlendiremez. Hemen değerlendirerek olumlu sonuç alması, amaca hemen ulaşılmasını sağlayacağından, genellikle filmin başlarında verilen dönüm noktası
amaca ilişkin olumlu bir sonuç almayı sağlamaz.


Doruk Nokta

Doruk nokta, ana karakterin amacına ulaşıp ulaşmayacağını belli eden son mücadelesidir. Ana karakter,  bu mücadelenin sonunda amacına ulaşmıştır  ya da  ulaşamamıştır.  Birden fazla sayıda amaca ilişkin farklı doruk noktalar olabileceği gibi, amaçların aynı doruk noktada çözüme ulaştırılması da mümkündür. (Özellikle film izlerken, doruk nokta sonunda amaçların gerçekleşip gerçekleşmemesiyle ilişkili ortaya çıkan duruma bakarak, yani doruk noktadan sonra olanlardan geriye doğru giderek karakterlerin amaçlarını fark etmek mümkündür. Öyküyü ya da senaryoyu yazan kişi için böyle bir sorun yoktur. Çünkü o karakterlerinin doruk noktada neler yaşayacaklarını zaten belirlemiştir. Doruk nokta özellikle çok önemlidir. Şayet, öykünüzün doruk noktasını oluşturamıyorsanız, öykünüze-senaryonuza hakim olamıyorsunuz anlamına gelir).

 

Gladyatör filminin sinopsisini yukarıdaki öğelere dikkat ederek ifade
Edelim:

GLADYATÖR Filminin Sinopsisi

Roma İmparatorluğu en güçlü olduğu dönemini yaşamaktadır. Germania'da General Maximus'un komuta ettiği Roma Ordusu  barbar kabilelere karşı büyük bir zafer kazanır. Bu zaferin ardından İmparator Aurelius, kendisinden sonra tahta General Maximus'un geçmesini  ve senatonun yönetimde söz sahibi olmasına karar verir. Kararını Maximus'a

açıkladığında, ailesinin yanına dönmek isteyen Maximus düşünmek için süre ister.  Kararını bildirmek için oglu Commodus ve kızı Lucilla'yı da yanına çağırmıştır. Aurelius'un tahtı kendisine devredeceğine inanan Commodus, Maximus'un seçilmesini kabullenemez ve babasını gizlice boğarak öldürür. Commodus Maximus'u da öldürmek ister. Fakat, Maximus, kendini öldürmek isteyen savaşçıların elinden kurtulmayı
başarır. Bu arada Maximus'un karısı ve çocuğu da Commodus tarafından öldürülür. Maximus yaralıdır. Evine ulaşır. Karısı ve çocuğu öldürüldüğünü görür. (Maximus'un amacı: Commodus'u öldürerek intikamını almak. Amaca yönlendiren sebep-koşul-durum: Sezar'ın Roma'nın yönetimini oğlu Commodus'a değil, Maximus'a bırakmak istemesi).


Yol kenarında bayılır. Oradan geçmekte olan bir köle kervanı, Maximus'u alarak Zucchabar eyaletine götürür. Köle kervanı, dövüşler düzenleyen Proximo'ya aittir. Maximus, Proximo'nun bir kölesi olarak dövüşlere çıkarılır.  İyi bir dövüşçü olduğu için Proximo tarafından fark edilir. Bu arada İmparator Commodus'un  Roma'da dövüşler
düzenlediği açıklanır.  Proximo, Maximus'a Roma'da Collesium'da düzenlenecek büyük dövüşe katılıp, kalabalıkları kazanırsa, özgürlüğüne tekrar kavuşabileceğini söyler. (Amacına ulaşması için Maximus'a verilen olanak; Dönüm noktası) Roma'daki dövüşlere katılmaya karar veren Maximus, ilk karşılaşmasında rakibini yener. İmparator
Commodus, bu zor dövüşü kazanan gladyatörle tanışmak için arenaya indiğinde, dövüşçünün Maximus olduğunu görür.  Maximus'un kaçtığı kendisinden saklanmıştır.

Maximus'un yaşadığı ortaya çıkınca, Lucilla, Commodus'tan habersiz Maximus'u ziyarete giderek, Roma'nın bir Cumhuriyet olması için Commodus'a karşı mücadele etmek isteyen senatör Cracchus ile görüşmesini söyler.(Amacına ulaşması için Maximus'a verilen olanak: Dönüm noktası) Maximus rededer.

Commodus, giderek halkın sevgisini kazanan Maximus'u öldürebilmek için, Roma tarihinde hiç yenilmemiş, tek şampiyon olan Galli Tigris ile dövüşmesini sağlar. Dövüşü, Maximus  kazanır. İmparatorun öldür emrine rağmen, Tigris'i öldürmeyerek, Commodus'un halkın gözünde küçük düşmesine neden olur.

Kendisini bulan yardımcısı Çicero'ya askerlerinin Ostia'da kendisini beklemeleri söyler (Amacına ulaşması için Maximus'a verilen olanak: Dönüm noktası). Ayrıca Çiçero aracılığı ile Lucilla'ya haber göndererek, onunla görüşmek istediğini söyler.  Senatörle yaptığı görüşmede Roma'dan çıkartılmasını, Oistia'da ordusuyla buluşarak, Commodus'u öldürüp, yönetimi Aulerius'un istediği gibi senatoya devredeceğini söyler. Maximus'un İkinci amacı: yönetimi senatoya devretmek. Senatör düşünmek için iki gün süre ister.

Commodus, senatör Cracchus'u tutuklatır. Lucilla bunu Maximus'a iletir. Commodus'un her şeyi öğrenmeden kaçması gerektiğini söyler. Commodus, yeğenini öldüreceğini ima ederek, Lucilla'dan planı öğrenir. Proximo'nun yanında kalan Maximus'u, yakalarlar. Ciçero ve Proximo öldürülür.

Commodus halkın önünde Maximus ile dövüşmeye karar verir (dönüm noktası) Fakat arenaya çıkmadan önce onu sırtından bıçaklar. Maximus arenadaki dövüşte (Doruk nokta: bu karşılaşma, Maximus'un amaçlarına ulaşıp ulaşmayacağını belli edecek olan son mücadelesidir, Commodus'u öldürmeyi başarır. Son sözleri Roma'nın cumhuriyet olması, yönetimin senatoya bırakılması olur.


Dikkat edilirse, Commodus'tan intikam almak için yapılanlar (eylemler) de amaç ifade eder. Fakat bu amaçlar, ilk amaç yani filmi öyküsünü yönlendiren ana amaç olmassa ortaya çıkmayacak olan amaçlardır.Yani,Maximus'un Commodus'u öldürerek ailesinin intikamını almak gibi bir amacı olmasaydı, Collesium da kendisini ispatlamak,senatörlerle işbirliği yapmak, ordusunun başına geçmek gibi amaçları
da olmayacaktı. Ana amacı belirlemek, film öyküsünün özet olarak yazılması veya bir film öyküsü tasarlama da  Miller'ın belirttiği gibi bir gövdenin omurgası işlevini görür. Diğer amaçlar, ana amacı gerçekleştirmeye yönelik eylemlerin içinde yer alacaktır.

Aynı dramaturjik öğeler diğer film kişilerine de uygulanabilir ve görülecektir ki her kişi amaç, amaca yönlendiren sebepler, amaç için yaptığı mücadele (eylemler, dönüm noktaları, doruk nokta) ve amaca ilişkin aldığı sonuç aşamasından geçecektir. Bu öğelerin yanıtları da sinopsis de karşılığını bulacaktır. Kolay gelsin.